Alfabet runiczny Klinkarhun, czyli formy pisemnej Khazalidu, starożytnego języka Krasnoludów
Khazalid znany jest jako tajemniczy Krasnoludzki język oficjalny. Krasnoludy bardzo rzadko używają go w towarzystwie innych ras, iż uważają je za niegodne usłyszenia go. Mają one naturalnie głośne, donośne głosy, więc gdy posługują się nim, ich mowa przyrównana może być do piorunów strzelających wśród szczytów gór lub do pocierających się kamieni.
Jest to język twardy, mocarny oraz bardzo gardłowy. Najlepiej oddaje on Krasnoludzkie pasje, zawierając setki słów określających różne rodzaje skał, tuneli i oczywiście złota. Khazalid to nazwa formy mówionej, zaś forma pisana nosi nazwę Klinkarhunu, który przyjmuje formę runicznego alfabetu zaprojektowanego tak, aby jak najłatwiej wyryć go w skale.
Większość Krasnoludów potrafi porozumiewać się używając Reikspielu, zawdzięczając to licznym kontaktom z przyjaciółmi z Imperium, kiedy nadejdzie taka potrzeba. Krasnoludy zamieszkujące Zachodnie Twierdze bardzo często rozumieją również Bretoński, a nawet odrobinę Tileańskiego.
Choć współczesna wersja Khazalidu jest bardzo rzadko spotykana wśród Ludzi, istnieje archaiczna forma tego języka wśród wyznawców Kultu Sigmara. Zgodnie z tekstem znanym tylko jako Nieskończona Księga, sam Sigmar miał umieć mówić w Khazalidzie. Ta forma języka przekazana została niektórym mieszkańcom następnego wieku Imperium i teraz jest bardzo dobrze znana pośród Sigmarytów.
Jako iż Krasnoludy doświadczają mijającego czasu w inny sposób, zmiany językowe w Khazalidzie występują o wiele rzadziej niż w Ludzkich językach. Wskazuje to na fakt, że Człowiek który nauczył się Khazalidu mówionego w czasach Sigmara dalej doskonale byłby w stanie porozumieć się ze współczesnym Krasnoludem.
Podstawowa gramatyka i składnia[]
Podczas gdy Khazalid niezaprzeczalnie posiada własną formalną strukturę gramatyczną, z perspektywy kogoś z zewnątrz może się ona wydawać bardzo ciężka do odkrycia. Teorytycznie, czyli zazwyczaj, Khazalid umiejscawia podmiot przed czasownikiem, a po czasowniku występuje dopełnienie, jednak czasem to akcent oraz wymowa sugerują umiejscowienie słowa w zdaniu,
W innych przypadkach waga poszczególnych słów może wymagać aby były one postawione w zdaniu jako pierwsze. Takie słowa są wtedy zazwyczaj stawiane na samym początku, ze względu na szacunek do omawianego bytu, a potem używane jeszcze raz w normalnym szyku zdania. Dla przykładu: "Król - poszedłem/poszłam zobaczyć się z królem." Gdy zdanie ze słowem powtarzanym występuje w piśmie lub zostaje wyryte, bardzo często słowo powtarzane zapisywane jest na początku w formie szyku poszczególnych run, a potem w normalnej formie Klinkarhun.
Pierwszą cechą charakterystyczną Krasnoludzkiego języka jest to, że prawie wszystkie jego słowa odnoszą się do rzeczy fizycznych. Jest w nim aż zaskakująco mało poszczególnych słów które reprezentują pojęcia abstrakcyjne. W wyniku tego bardzo dużo słów nawiązuje do rzeczy o której mówi, jak i konceptu czynności, która się z nią wiąże.
Na przykład: rdzeniem słowa "Duży-kamień" jest słowo kar, zaś najczęstszym słowem reprezentującym górę jest karaz - gdzie końcówka -az wskazuje na liczbę pojedynczą rzeczy lub na poszczególne miejsce. Ten sam rdzeń, kar, używany jest aby ze słowa karak zrobić określenie trwały/a - gdzie końcówka -ak wskazuje na pojęcie abstrakcyjne lub czynność.
Podążając za przykładem, nazwa Krasnoludzkiej stolicy Karaz-a-Karak znaczy "Trwała Góra", lub "Góra Która Trwa." W dosłownym tłumaczeniu nazwy stolica nazywa się "Wielkie Kamienne Miejsce z Kamienia," ale na języki Ludzkie o wiele ładniej jest przetłumaczyć je jako "Everpeak", lub "Wszechszczyt."
Co ciekawe, Krasnoludzkie słowo określające rasę ludzką to umgi, a forma abstrakcyjna tego słowa, czyli umgak, znaczy "tandetny." Ten przykład również pokazuje jak ważne są końcówki słów w Khazalidzie, ponieważ to zazwyczaj one służą jako znaczniki tego, co naprawdę znaczy słowo.
Występuje wiele rodzajów znaczników, z czego niektóre zostaną podane poniżej. Poprzez łączenie różnych znaczników oraz rdzeni możliwe jest dalsze rozszerzenie słownika Khazalidu, który będzie podany poniżej.
Pomimo tego, że częściej spotyka się słowa-rdzenie w Khazalidzie używane bez znaczników, dużo słów zawiera rdzeń wraz z przynajmniej jednym znacznikiem po sobie. Na przykład:
| Rdzeń | Znacznik 1 | Znacznik 2 |
|---|---|---|
| Kar | az | i |
| Duży Kamień | miejsce | rasa/osoba/handel |
| Karazi a | Góra | Plemię/Istota Plemienna/Istota z Gór |
Niektóre rdzenie kompletnie nie funkcjonują bez użycia znaczników. Jeżeli rdzeń składa się w całości ze spółgłosek, jest on zazwyczaj pisany z dodaniem końcówki -a, która znika jeżeli dodany zostanie znacznik. Na przykład: Ska- to rdzeń słów "złodziej"; "kradzież"; "kraść."
- Ska - az: Skaz złodziej (mówiąc ogólnie)
- Ska - azi: Skazi złodziej (ten poszczególny złodziej)
- Ska - ak: Skak kradzież (jako zdarzenie)
- Ska - it: Skit kradnie (czasownik)
Często używane znaczniki[]
Przed każdym znacznikiem dodane może zostać "g" lub "k" pod warunkiem, że rdzeń lub znacznik poprzedzający kończy się na spółgłoskę lub samogłoskę nieakcentowaną, taką jak "l" czy "r."